Skoki narciarskie to dyscyplina sportowa rozgrywana na skoczniach narciarskich od połowy XIX wieku. Celem zawodnika jest wykonanie jak najdłuższego skoku po odbiciu się od progu skoczni. Na skoczniach mamucich, możliwe są skoki przekraczające nawet 200 metrów (konkurencje tą nazywa się wtedy lotami narciarskimi). Ocenia się odległość uzyskaną przez zawodnika oraz styl oddanego skoku.
Od 1924 roku skoki mężczyzn są konkurencją olimpijską na normalnej skoczni, od 1964 także na dużej. Mistrzostwa Świata w tej dyscyplinie zapoczątkowano w 1925 roku na normalnej skoczni, a od 1962 na dużej, od 1972 roku odbywają się także Mistrzostwa Świata w lotach narciarskich. Inne najbardziej prestiżowe zawody to cykl Pucharu Świata, zapoczątkowany w 1980 roku oraz Turniej Czterech Skoczni, który jest rozgrywany od 1953 roku. W 1997 roku do zimowego kalendarza dołączył także Turniej Nordycki.
Skoki narciarskie są dyscypliną elitarną, właściwie niedostępną dla amatorów. W wielu krajach (m.in. Finlandia, Norwegia, Niemcy, Austria, Japonia, ostatnio również Polska) jest to bardzo popularny sport, który przyciąga na zawody tysiące, a przed telewizory miliony kibiców.
Na nartach od niedawna w oficjalnych zawodach skaczą także kobiety. Najbardziej prestiżowe zawody kobiet to Puchar Kontynentalny. Wraz z rokiem 2009 skoki kobiet weszły w programu Mistrzostw Świata, a od 2014 będą obecne w programie Igrzysk Olimpijskich.
Historia dyscypliny
Miejscem, w którym narodziły się zimowe konkurencje klasyczne, w tym także skoki, jest Norwegia. Tam właśnie pojawili się narciarze, wykorzystujący "dwie deski" nie tylko do biegania, ale i skakania. Jednym z nich był słynny Sondre Norheim z Telemarku. Pierwszy klub narciarski, Trysil Shooting and Skiing Club, założono na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. W tym samym czasie zorganizowano pierwsze zawody narciarskie "Holmenkollen Nordic", które z czasem zyskały miano Igrzysk Nordyckich. Pierwsza większa skocznia została zbudowana w Holmenkollen, gdzie 31 stycznia 1892 r. rozegrano pierwszy konkurs skoków, podczas którego najdalej skoczył Arne Ustvedt (21,5 metra). Szybko popularność poza Norwegią skoki zyskały także w Finlandii i Szwecji, a poza Skandynawią znalazły uznanie w Austrii, Szwajcarii i pozostałych krajach alpejskich.
Początki skoków w Polsce to rok 1908, kiedy to przeprowadzono konkurs skoków w Sławsku (wygrał zawodnik "Czarnych" Lwów Leszek Pawłowski). Pierwsza skocznia z prawdziwego zdarzenia powstała we Lwowie w 1910 roku. Natomiast pierwsza duża skocznia (jak na owe czasy) pojawiła się w Dolinie Jaworzynki, oficjalnie otwarta w dniu 8 marca 1921 r. Przez wiele kolejnych lat cieszyła się ona wielkim zainteresowaniem. Trenowali na niej m.in. Aleksander Rozmus, Bronisław Czech i Stanisław Marusarz. W 1925 roku zrealizowano pomysł budowy wielkiej, nowoczesnej skoczni na Krokwi w Zakopanem, dzięki staraniom działacza sportowego i architekta Karola Stryjeńskiego. Uroczystość otwarcia miała miejsce 22 marca, a pierwsze zawody wygrał Stanisław Gąsienica-Sieczka skokiem na 36 m, co było nowym rekordem Polski. Na Wielkiej Krokwi można było osiągać dużo większe odległości od tych w Jaworzynce, a urok i piękno naturalnej skoczni, położonej na lesistych stokach, robi wrażenie do dzisiaj.
W lutym 1924 r. odbyły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Chamonix. Najlepsi w konkursie skoków okazali się Norwegowie (zajmując całe podium), a złotym medalistą został Jacob Tullin Thams, który skoczył dwa razy po 49 metrów. Wykorzystał on nowy styl, silnie pochylając się do przodu, i jak wszyscy Norwegowie, pięknie lądując.
Pierwsze polskie sukcesy pojawiły się w 1936 roku na IV Igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen. Stanisław Marusarz skoczył wtedy 73 i 75,5 metra i zajął 5 miejsce. W tym samym roku powstała największa (mamucia) skocznia w Planicy, na której 15 marca została złamana magiczna bariera 100 metrów. Dokonał tego Austriak Josef Bradl, który tego dnia skoczył 101 metrów.
Przez lata zmieniała się technika skoku. Na początku zawodnicy skakali "na stojąco", wymachując rękami. W latach dwudziestych zaczęli przyjmować bardziej aerodynamiczną sylwetkę, pochylając się do przodu. Po wojnie, w latach pięćdziesiątych, trzymali ręce wyciągnięte przed siebie (taką techniką skakał m.in. mistrz olimpijski z 1960 roku – Helmut Recknagel), by po jakimś czasie układał je wzdłuż tułowia, co jest normą do dzisiaj. Ostatnią wielką rewolucją była zmiana ustawienia nart. Zapoczątkował ją w 1985 roku Szwed Jan Boklöv, który jako pierwszy odnosił sukcesy międzynarodowe skacząc stylem "V" (narty podczas lotu nie są ustawione równolegle do siebie, tylko tworzą kształt litery V). Początkowo Szwed był szykanowany przez sędziów otrzymując niższe noty za styl wykonywanego skoku. Pomimo uzyskiwanych znacznie dłuższych odległości od rywali przegrywał właśnie poprzez ocenę stylu przez sędziów. Podczas igrzysk olimpijskich w Albertville w 1992 roku oba style uznano za dozwolone. Zmiana ta uczyniła skoki bezpieczniejszymi dla samych zawodników (zmniejszona prędkość przy lądowaniu), a przy tym dłuższymi. Stylem V posługiwał się już wcześniej Polak ze Szklarskiej Poręby Mirosław Graf, jednak bez większych sukcesów. Do dzisiaj to jednak Boklöv, a nie on jest uznawany za prekursora nowej techniki.
Ocena za skok
Za każdy skok zawodnik otrzymuje:
- punkty za odległość – za osiągnięcie punktu konstrukcyjnego (kalkulacyjnego) zawodnik otrzymuje 60 pkt (120 pkt na skoczniach mamucich), za każdy metr więcej dodaje się, a za każdy metr mniej odejmuje punkty, zależnie od rozmiaru skoczni (na K-90 po 2 pkt za metr, na K-120 po 1,8 pkt za metr, a na "mamutach" po 1,2 pkt za każdy metr). Długość skoku mierzona jest od progu skoczni do pięty tylnego buta skoczka w chwili zetknięcia się narty na całej długości z zeskokiem z dokładnością do 0,5 metra.
- noty za styl – przyznawane są przez pięciu sędziów, przy czym najwyższej i najniższej z pięciu not nie bierze się pod uwagę, pozostałe są sumowane. Nota od jednego sędziego wynosi od 0 do 20 punktów.
Rodzaje zawodów międzynarodowych:
- Skoki narciarskie na Igrzyskach Olimpijskich
Rozgrywane co 4 lata. Obejmują zawody indywidualne na dużej i normalnej skoczni oraz konkurs drużynowy na skoczni dużej. Najwięcej medali w historii zdobył Matti Nykänen, który trzykrotnie został Mistrzem Olimpijskim i jeden raz srebrnym medalistą olimpijskim. Birger Ruud i Jens Weißflog zdobyli dwa złote i jeden srebrny medal. Poza tym dwa złote medale zdobył Simon Ammann. Tylko dwóch skoczków zdobyło złoty medal dwukrotnie w trakcie jednych igrzysk. Pierwszym z nich był Nykänen w 1988 roku, a drugim Ammann w 2002 roku.
- Mistrzostwa Świata
Rozgrywane co 2 lata, w lata nieparzyste, w ramach Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym. Obejmują zawody indywidualne na skoczniach dużej i normalnej oraz zawody drużynowe na skoczni dużej. Okazjonalnie rozgrywany jest także dodatkowy konkurs drużynowy na skoczni normalnej.
- Mistrzostwa Świata w lotach narciarskich
Rozgrywane co 2 lata, w lata parzyste. Obejmują zawody indywidualne i drużynowe na skoczni mamuciej.
- Puchar Świata
Rozgrywany corocznie w okresie od listopada do marca (ok. 30 konkursów, w tym z reguły dwa w Polsce na zakopiańskiej skoczni Wielka Krokiew).
W ramach Pucharu Świata organizowane są następujące imprezy:
- Turniej Czterech Skoczni – rozgrywany na przełomie grudnia i stycznia. Obejmuje cztery konkursy skoków (na skoczniach w Oberstdorfie, Garmisch-Partenkirchen, Innsbrucku i Bischofshofen)
- Turniej Nordycki - rozgrywany na początku marca w krajach skandynawskich (Lahti, Kuopio, Lillehammer, Oslo)
- FIS Team Tour - rozgrywany w lutym lub na przełomie stycznia i lutego. Obejmuje pięć konkursów skoków - trzy indywidualne i dwa drużynowe na niemieckich skoczniach (Willingen, Klingenthal, Oberstdorf)
- Puchar Świata w lotach narciarskich
- Letnia Grand Prix
Rozgrywana corocznie w okresie od lipca do września. Zawody odbywają się na skoczniach pokrytych sztuczną nawierzchnią (tradycyjnie nazywaną igelitem).
- Od roku 2006 w ramach LGP rozgrywany jest Turniej Czterech Narodów. Obejmuje on cztery konkursy skoków (na skoczniach w Hinterzarten, Courchevel, Pragelato, oraz Einsiedeln).
- Puchar Kontynentalny
"Zaplecze" Pucharu Świata i Letniej Grand Prix, rozgrywane w tym samym czasie i na takich samych zasadach. Żeby uzyskać możliwość startu w Pucharze Świata, skoczek musi najpierw zdobyć punkty w Pucharze Kontynentalnym.
- Puchar FIS
"Trzecia liga" skoków narciarskich. Stworzony głównie dla młodych zawodników. Jest swoistą przepustką do Pucharu kontynentalnego i Pucharu Świata.
Ciekawostki dotyczące skoków narciarskich:
- Obecnym rekordzistą świata w długości ustanego skoku jest Norweg Bjorn Einar Romoren. Uzyskał on odległość 239 m. na największej skoczni na świecie, skoczni mamuciej w Planicy.
- Pierwszym w historii reprezentantem Turcji w skokach narciarskich jest Baris Demirci, który zdobył punkty w zawodach Pucharu FIS w 2006 roku.
- Daniela Iraschko z Austrii jest rekordzistką pań w skokach narciarskich, na skoczni w Bad Mitterndorf w 2003 roku uzyskała 200 metrów.
- Matti Nykänen jest rekordzistą pod względem wygranych w zawodach Pucharu Świata. Wygrywał aż 46 razy.
- Tromsoe w Norwegii jest miastem, w którym znajduje się najbardziej wysunięta na północ skocznia narciarska.
- Anders Beisvag reprezentant Norwegii jest z pochodzenia Kolumbijczykiem i jest jedynym czarnoskórym skoczkiem, który startował w oficjalnych zawodach.
- Kamil Stoch jest jedynym obok Adama Małysza Polakiem, który wygrał zawody Letniej Grand Prix.
/opracowano na podstawie wikipedii/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
skoczyli razem z nimi